بعد از جدایی چه میشود؟ (زمان لازم: 15 دقیقه)
(روندمراحل بهبود بعد از جدایی عاطفی: انکار، اضطراب، سوگواری و پذیرش)[1]
فرقی ندارد اگر دو نفر بعد از 20 سال زندگی مشترک و وابستگی عاطفی از یکدیگر جدا شده باشند یا پس از 6 ماه؛ همه افراد بعد از جدایی از شریک عاطفی خود، دچار مراحل فقدان میشوند. آشنایی با مراحل فقدان و تحولات پس از جدایی، به شما کمک میکند تا تجربه عاطفی خود را بهتر بشناسید، هیجانات خود را بپذیرید و بدانید آنچه که در این شرایط تجربه میکنید طبیعی است. این مراحل شامل انکار واقعیت جدایی، وحشت و اضطراب مواجهه با آن، سوگواری و در نهایت پذیرش واقعیت است. بعد از شناخت این مراحل، به سراغ تمرینات عملی خواهیم رفت.
- انکار: «باورم نمیشه که باهم نیستیم!»
انکار، اولین مرحله سوگواری بعد از پایان رابطه عاطفی است. افراد در مرحله انکار، رفتار و افکار مختلفی نشان میدهند تا از پذیرش واقعیت شانه خالی کنند. انکار جدایی، مثل یک مکانیزم دفاعی عمل میکند تا فرد را از درد و رنج جدایی محافظت کند تا به صورت تدریجی پایان رابطه را بپذیرد. او ممکن است در این موقعیت از هرگونه صحبت با دیگران درباره پایان رابطه اجتناب کند و یا جدایی را موقت دانسته و ادعا میکند که بعد از مدتی دوباره این رابطه برقرار خواهد شد.
پیشنهاد» در این شرایط، وضو گرفته و در خلوت خود، ذکر این آیه شریفه از قرآن کریم را تکرار کنید: رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ.[2] از خداوند متعال بخواهید که در هنگام سختی، هرانچه که خیر و مصلحت است را نصیب شما کند.
- وحشت: «بیا از نو شروع کنیم! فقط نرو»
وقتی فرد از مرحله انکار عبور کند، اضطراب مواجهه با واقعیت را تجربه میکند. اولین واکنش به مواجهه با واقعیت تلخ، وحشت و اضطراب است. چانه زدن با طرف مقابل برای ادامه رابطه و یا دست و پا زدن و استیصال برای نجات رابطه، کاری است که بسیاری از افراد هنگام مواجهه با حقیقت انجام میدهند. معمولا جملاتی از این دست بیان میشود: «من دیگه اشتباهات قبل رو انجام نمیدم. میشه لطفا برگردی و همه چی رو از نو درست کنیم؟» یا «قول میدم که همه چی رو تغییر بدم. بیا بریم سفر و همه چیز رو فراموش کنیم و دوباره باهم باشیم»
نکته: رابطه عاطفی مرده را نبش قبر نکنید! اضطراب و وحشت از تنهایی، ممکن است منجر به برقراری مجدد رابطه در این مرحله شود. اما این پیوند مجدد، ریشه در اضطراب از تنها ماندن دارد و پس از مدتی باز هم به جدایی منجر میشود. پس مراقب باشید که در این مرحله به رابطه از دست رفته برنگردید.
پیشنهاد»
الف) هنگام تجربه احساس تنهایی بعد از جدایی، فراموش نکنید که خداوند متعال هر لحظه در کنار شما است. ذکر دعای حضرت زکریا که برای رهایی از تنهایی است را بخوانید: رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ[3]
- سوگواری و پذیرش: گریه برای پایان همه چیز!
وقتی هر امیدی برای بازگشت به رابطه‌ی از دست رفته، تبدیل به نا امیدی میشود، فرد پایان رابطه را میپذیرد و به تمام آنچه که از دست رفته است فکر میکند: سبک زندگی، روابط و دوستان مشترک، احساس تعلق به دیگری و غیره. او ممکن است روزها و ساعت ها، با اشک و گریه به سوگواری بپردازد. مهمترین دستاوردهای این مرحله شامل این موارد است: 1. برای تخلیه غم از طریق گریه و سوگواری اقدام میکند. 2. به پذیرش کامل این واقعیت میرسد که رابطه پایان یافته است.
نکته» آنچه در این مرحله از تجربه جدایی عاطفی اهمیت دارد، برون ریزی غم و گریه است. باورهای عرفی در برخی فرهنگ ها، به سرکوب احساسات توصیه کرده و گریه کردن را مذموم میدانند. اما حقیقت آن است که وقتی بدن از غم لبریز شود و از طریق اشک به آن واکنش دهد، نباید آن را سرکوب کرد. در روایتی از حضرت رسول الله صل الله علیه و سلم نقل شده است که گریه هنگام مصبیت را رحمت الهی دانسته و میفرمایند: هَذَا رَحْمَةٌ يَجْعَلُهَا اللَّهُ فِي قُلُوبِ عِبَادِهِ وَ إِنَّمَا يَرْحَمُ اللَّهُ مِنْ عِبَادِهِ الرُّحَمَاء (نسائی)[4] .
پذیرش، به معنای درک کامل این واقعیت است که رابطه برای همیشه تمام شده است و بایستی راهی برای بازسازی خود پیدا کرد. پذیرش به معنای فراموشی گذشته یا انکار خاطرات نیست بلکه بدان معنا است که فرد تجربه شکست عاطفی خود را بپذیرد و در عین حال به دنبال حرکت به سوی تغییر و رشد شخصی باشد.
پیشنهاد» در سختی ها و مشکلات و هنگامی که غمگین هستید، بسیار دعا کنید. خداوند پاسخ مومنان را خواهد داد و همیشه حافظ آنان خواهد بود. حضرت رسول الله صل الله علیه و آله میفرماید: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَسْتَجِيبَ اللَّهُ لَهُ عِنْدَ الشَّدَائِدِ وَ الْكَرْبِ فَلْيُكْثِرْ الدُّعَاءَ فِي الرَّخَاء (ترمذی)[5] و همچنین در آیه شریفه آمده است که : وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ[6]
[1] این بخش به شما کمک خواهد کرد
[2] قصص 24
[3] الانبیا- 89
[4] نسائی احمد بن علی. سنن النسائي. بیت الأفکار الدولیة، ص 213.
[5] ترمذی محمد بن عیسی. سنن الترمذي. ج 5، دار الحدیث، 1419، ص 291.
[6] بقره – 186
